گفتگوی مخفیانه واشنگتن با کُردهای سوریه
جک هِس- فارین پالیسی
برگردان از انگلیسی: مسعود مناف
برگردان از کُردی: عمار گلی
جهادیست های دولت اسلامی هر روز بیش از پیش به کوبانی و مرز ترکیه نزدیک می شوند. درست زمانی که داعش شهر را آماج حملات توپخانه ای خود کرده، یگان های مدافع خلق با اسلحه های سبک چند هفته است که از شهر دفاع می کنند. نیروهای ترکیه از خط مرزی بی آنکه واکنشی نشان دهند جنگ را به نظاره نشسته اند و از دیگر سو نیز حملات هوایی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا ادامه دارد. در این میان هیچ یک از ابرقدرت ها و کشورهای همسایه تلاشی جدی را برای سد کردن پیشروی های داعش نکرده اند و اینگونه ی.پ.گ را در مقابل داعش تا دندان مسلح تنها گذاشته اند.
آمریکا نیز هرگونه ارتباط رسمی با حزب اتحاد دموکراتیک را رد کرده است. حزبی که از آن به عنوان شاخه سیاسی یگان های مدافع خلق یاد می شود. پ.ی.د –که از ماه جولای سال ۲۰۱۲ و پس از عقبنشینی نیروهای اسد، کوبانی و دیگر مناطق کُردستان سوریه را اداره می کند- حزبی نزدیک به حزب کارگران کُردستان قلمداد می شود، که خود این حزب نیز از سال ۱۹۸۴ با دولت ترکیه درحال جنگ است. حزبی که از سوی دولت های ترکیه و آمریکا همچون حزبی تروریستی قلمداد می شود. گفتگو با برخی شخصیت های آمریکایی و کُرد آشکار ساخت که واشنگتن سال ها است که از طریق یک کانال مخفی با پ.ی.د در حال گفتگو است. حتی آمریکا تلاش کرده که از گروهی از کُردهای مخالف در سوریه حمایت کند و آنها را با ارتش آزاد سوریه همراه کند.
“رابرت فورد” سفیر پیشین آمریکا در دمشق در این خصوص به فارین پالسی گفت “پ.ی.د از آمریکا درخواست گفتگوی رسمی کرده است اما واشنگتن این درخواست را رد کرد، هرچند از سال ۲۰۱۲ به این سو به صورتی غیر مستقیم با این گروه به گفتگو نشسته است”. فورد می گوید “ما با کسی دیدار کردیم که میان آمریکا و پ.ی.د میانجیگری می کرد. چندین بار با وی دیدار کردیم. خودم یکبار و دیپلمات های دیگرمان نیز چندین بار”.
به گفته رابرت فورد، هر شش ماه یکبار آمریکا با میانجیگری یک شهروند سوری ساکن اروپا با حزب اتحاد دموکراتیک ارتباط برقرار می کرده است. دو ناظر سیاسی کُرد مطلع از این دیدارها، به فارین پالسی گفته اند که دیدارها بعدها از طریق سفارت آمریکا در پاریس تداوم یافته و در این دیدارها دو طرف به تبادل اطلاعات در خصوص آخرین تحولات سوریه پرداخته اند. به گفته این دو ناظر کُرد، ممکن است که مسئولان ارشد آمریکایی از محتوای این دیدارها مطلع نشده باشند. غیر از این هیچ یک از رابرت فورد و دو ناظر سیاسی کُرد حاضر به افشای هویت میانجیگر نشدند. در رابطه با مساله ارتباط با پ.ی.د واشنگتن همیشه نگران واکنش ترکیه بوده است. فورد در این خصوص می گوید “ما [آمریکا] باید بسیار حساس باشیم زیرا این مساله برای ترکها بسیار حساسیت برانگیز است و به همین دلیل ترک ها را نیز از این مساله مطلع ساختیم. ترکیه از آمریکا بابت راستگویش و درمیان گذاشتن این اطلاعات را با آنان تشکر کرد. همزمان خود آنها نیز در تلاش بودند که ارتباطی رسمی و مستقیم را با پ.ی.د برقرار کنند. احساس می کنم که ترک ها از مفاد دیدار ما با پ.ی.د نیز مطلع بودند و حتی فرد میانجیگر میان ما و پ.ی.د را نیز می شناختند! ترکیه از ما درخواست کرد که پروسه برقراری ارتباط با پ.ی.د را به آرامی به پیش بریم تا این حزب از این مساله بر ضد ما استفاده نکند. به گفته ترک ها اگر ما در برقراری ارتباط با پ.ی.د تعجیل کنیم کارت های فشار آنکارا در مقابل این حزب خواهند سوخت.
در همین زمان، واشنگتن تلاش می کرد تا انجمن میهنی کُردهای سوریه [ENKS] را قویتر کند. این انجمن از تعدادی از احزاب و سازمان های سیاسی کُردهای سوریه تشکیل شده است که از سوی “مسعود بارزانی” رئیس اقلیم کُردستان حمایت می شوند و به این دلیل که رقیب پ.ی.د شناخته می شوند، ارتباط تنگاتنگی را با ترکیه دارا می باشند.
در ماه مه ۲۰۱۲، هیاتی از اعضای انجمن میهنی به رهبری “عبدالحکیم بشار” رئیس وقت این انجمن، در واشنگتن با رابرت فورد دیدار کردند. جفری فیلتمن، معاون کمیته خاور نزدیک و فردریک هوف، مسئول برقراری ارتباط با اپوزیسیون سوریه نیز در این دیدار حضور داشتند.
خواست اصلی آمریکایی ها این بوده است که انجمن میهنی به جبهه اپوزیسیون سوریه “انجمن میهنی سوریه [SNC]” بپیوندد. فورد و هوف از انجمن میهنی کُردها درخواست می کنند که با دیگر گروه ها بر خطوط مشترک اصلی میانشان که همانا سقاط رژیم اسد است تاکید کنند. کپی یکی از اسناد وزارت خارجه آمریکا که محتوای این دیدار را آشکار می کند، در چارچوب قانون آزادی بیان به دست فرین پالسی افتاده است.
آمریکا بر روی مواردی حساب باز کرده بود که باید انجمن میهنی کُردها از پیش شرط ها صرف نظر کند و به اپوزیسیون سوریه ملحق شود و خواست های سیاسی کُردها را تا مرحله پس از سقوط اسد به تعویق بیاندازد. بر اساس سندی که در اختیار فارین پالسی می باشد، رابرت فورد در این دیدار به انجمن میهنی پیشنهاد کرده که فعلا از خواست های خود صرفنظر کنند و پس از سرنگونی رژیم و در مرحله بازنویسی قانون اساسی کُردها می توانند خواست های خود را مطرح کنند و یک سیستمی غیر متمرکز را برای سوریه درخواست کنند. در این دیدار اعضای انجمن میهنی نسبت به اپوزیسیون سوریه ابراز نگرانی کرده بودند. این گروه گلایه کرده بود که اپوزیسیون سوریه بسیار معاند است و بیشتر اعضایش را اخوانی ها که از حمایت ترکیه بهره مند می باشند تشکیل می دهند. گروهی که به گفته این انجمن فرق زیادی با بعثی ها ندارد.
به هر صورت آمریکا در نهایت و در نوامبر سال ۲۰۱۳ به آرزویش که همانا ملحق شدن انجمن میهنی کُردهای سوریه به ائتلاف میهنی سوریه در استانبول بود رسید. علی رغم اینکه انجمن میهنی از طرف بارزانی و همپیمانان ترکش حمایت می شد، انتقاد خود را نیز متوجه آنکارا می کرد. برای مثال یکی از مسئولین این انجمن، که نامش در سند وزارت خارجه پاک شده است، در یکی از دیدارها نقش ترکیه را در توازن نیروها “خراب” وصف می کند و دیگر اعضای هیات نیز گفته هایش را تایید می کنند. انتقاد این انجمن متوجه حمایت های ترکیه از عرب های اسلامیست داخل اپوزیسیون سوریه بود. در این سند اشاره شده است که یکی از اعضای این هیات گفته است “ترکیه یک حکومت اسلامی، در سوریه ای مرکز گرا” را می خواهد، که هیچ اشاره ای هم به کُرد نکند. این درحالی است که انجمن میهنی خواستار یک سوریه غیر متمرکز و گارانتی شدن حقوق کُردها است.
در ماه دسامبر ۲۰۱۲، یکبار دیگر هیات انجمن میهنی کُردهای سوریه اینبار در اربیل با رابرت فورد دیدار کردند و در این دیدار پیکان انتقاد خود را متوجه ترکیه و اسلامیست های اپوزیسیون سوریه کردند. به گفته آنها تندروهای داخل اپوزیسیون سوریه از سوی حکومت هایی چون ترکیه حمایت می شوند و تمام تلاش خود را می کنند تا کُردها به هیچ حقوق ویژه ای در آینده سوریه دست پیدا نکنند. این گفته های یکی دیگر از اعضای انجمن میهنی است که نام او نیز در سند وزارت خارجه پاک شده است. این مسئول در ادامه گفته است که به هیچ وجه به ترکیه اعتماد ندارند و حتی حمایت های ترکیه از ارتش آزاد سوریه به این منظور است که کُردهای سوریه زیر نظر و کنترل خودشان باقی بمانند.
این درحالی است که احتمال می رود که آمریکا در این مرحله هیچ پیشبینی دقیق و مشخصی را در مورد آینده سوریه نداشته است. در دسامبر ۲۰۱۲ فورد انجمن میهنی را تحت فشار قرار داد تا بدون گارانتی کردن حقوق کُردها به اپوزیسیون سوریه ملحق شوند، زیرا به اعتقاد او رژیم اسد به زودی سقوط خواهد کرد و اگر کُرد بر حقوق خود پافشاری کند کاملا به حاشیه رانده خواهد شد و در حکومت موقت هیچ جایگاهی را نخواهند داشت. همچنین فورد به وجود افراد تندرو در میان ارتش آزاد سوریه اعتراف می کند اما به انجمن میهنی توصیه می کند که با گروه های میانه رو که به گفته او تعدادشان هم کم نیست ارتباط برقرار کنند.
آمریکایی ها نیز با بخش بزرگی از گفته های هیات کُردی در خصوص حمایت های آنکارا از تندروهای اسلامی هم نظر بودند. رابرت فورد در این رابطه به فارین پالسی می گوید که خود او در بسیاری موارد مسئولان ترکیه را از نگرانی های آمریکا مطلع ساخته و در خصوص ورود جهادیست ها به خاک سوریه از طریق ترکیه به آنکارا هشدار داده است. فورد می گوید خودم به صورت مستقیم این مساله را با هاکان فیدان رئیس دستگاه اطلاعاتی ترکیه [میت] به بحث گذاشته ام. هاکان فیدان یکی از مشاوران قابل اعتماد اردوغان است، که به گفته فورد نقشی اصلی را در سیاست ترکیه در قبال سوریه بر عهده دارد. تاکید اصلی ترکیه این بوده است که “اگر آمریکا اطلاعات دقیقی را در رابطه با کسانی که درخصوصشان نگران است در اختیار ترکیه بگذارد، ترکیه قادر است که از ورود آنها به این کشور و همچنین ورد به سوریه از طریق ترکیه را بگیرد”. فورد این پاسخ ترکیه را دیوانه فرض کردن آمریکا می داند زیرا در بسیاری از موارد آمریکا نام این افراد را نمی داند و همچنین نمی داند که چگونه مانع آنها شود. وی می گوید به مسئولان ترکیه گفته است که شما نیز می توانید همان سیاستی را در پیش بگیرید که ما در مرزهایمان با مکزیک درپیش گرفته ایم. بودجه بیشتری را برای حفاظت از مرزهایتان در نظر بگیرید تا از تردد جهادی ها به داخل سوریه جلوگیری کنید.
مسئولان انجمن میهنی کُردهای سوریه اینبار برای مقابله با حزب اتحاد دموکراتیک که اصلیترین نیروی کُردستان سوریه است خود را به مسئولان آمریکایی رساندند تا از آنها طلب همکاری کنند. در ماه مه ۲۰۱۲ این انجمن درخواست تجهیزات پزشکی، ژنراتور، تلفن ماهواره ای و کمک مالی برای تاسیس یک شبکه تلویزیونی از واشنگتن می کند. بر اساس یک سند وزارت خارجه آمریکا، هیات انجمن میهنی در دسامبر سال ۲۰۱۲ به فورد گفته است “اگر حمایت های نظامی و تسلیحاتی به دست انجمن نرسد، نمی تواند با پ.ی.د رقابت کند”. وقتی فارین پالسی از فورد پرسید که آیا انجمن از آمریکا اسلحه نیز خواسته بود، فورد در جواب گفت “البته که درخواست کردند” اما افزود که آمریکا هرگز با این خواست موافق نکرد.
انجمن میهنی همچنین از آمریکا درخواست می کند که به منظور کم کردن تاثیر و نقش اسلامیست های داخل اپوزیسیون سوریه از آنها حمایت کند. این نیز نشانه جایگاه ضعیف کُردها در مقایسه با اسلامیست های اپوزیسیون سوریه است. موضوعی که اعضای این انجمن را بسیار نگران کرده بود. خصوصا که رهبران اخوان المسلمین سوریه رای دیگر اعضا را می خرند و لازم است که جریان مقابل نیز همین رویه را درپیش بگیرد.
به گفته فورد آمریکا در مقابل درخواست انجمن میهنی، دوره های آموزش سیاسی و رسانه ای را که اکثرا در ترکیه و تحت نظارت طرح “ابتکارعمل مشارکت خاورمیانه” بوده را برای انجمن میهنی برگزار کرده است. “ما تعدادی از فعالان کُرد سوریه ای را گردهم آوردیم و در دوره هایی به آنها نحوه فعالیت های سازمانی را آموزش دادیم، فراگرفتند که چگونه آرا و افکارشان را با مخاطبانشان در رسانه های جمعی درمیان بگذارند”. دوره های دیگری نیز در رابطه با فعالیت های رسانه ای نیز برگزار شدند. در این دورها چگونگی ایجاد سازمان و فعالیت های سازمانی و گروهی بجای فعالیت های فردی آموزش داده شد. فورد افزود که “هدف ما این بود که یک شبکه ارتباطی را در میان شهروندان ایجاد کنیم که حکومت سوریه نتواند به آسانی آنها را شناسایی کند”.
در این میان مهمترین مساله در رابطه با درخواست کمک انجمن میهنی این بود که این سازمان خود قابلیت و تاثیر آنچنانی را در مقایسه با پ.ی.د ندارد. حتی ایده درخواست تریبون و کمک برای ایجاد یک کانال تلویزیونی، صرفا به این نیت بود که آنها از این طریق بتوانند مانع قدرتمندتر شدن پ.ی.د شوند. آمریکایی ها نیز در دیدارهای سال ۲۰۱۲ به این نتیجه رسیدند که انجمن میهنی خود ضعیف است و به همین دلیل گزینه باز کردن درگاهی برای گفتگوی مخفیانه با پ.ی.د را انتخاب کردند.
به گفته فورد “پ.ی.د- ی.پ.گ گروهی است فعال در سوریه. هرچند که نیازی به دیدار فوری و مستقیم را با این گروه احساس نکردیم، اما باز برای ما بسیار مهم بود که از دیدگاه ها و نقطه نظارت و ایده های پ.ی.د مطلع شویم”. نکته اصلی این است که ما معتقدیم که برای یافتن راه حلی سیاسی نیاز به گفتگو داریم و حتی اگر باور ما نیز این باشد که پ.ی.د همه کُردها را نمایندگی نمی کند، باز باید کُردها را در این پروسه مشارکت دهیم. ما می خواستیم بدانیم که چرا پ.ی.د به ارتباطش با رژیم سوریه ادامه می دهد و چرا به دشمنی با فعالان انجمن میهنی می پردازد. خواستیم به دلایل اختلاف میان کُردها پی ببریم تا شاید به گونه ای به آنها پایان دهیم.
از زمانی که داعش مناطق کُردنشین را هدف قرار داده است، پ.ی.د از غرب درخواست کمک نظامی کرده است. منبعی مطلع از ارتباطات پ.ی.د و آمریکا به فارین پالسی گفت که آمریکا پ.ی.د را تحت فشار قرار داده که از رژیم سوریه فاصله بگیرد و به ائتلاف میهنی سوریه بپیوندد و با ارتش آزاد سوریه همکاری نظامی کند و همچنین ارتباطات خود با انجمن میهنی کُردهای سوریه و بارزانی را گسترش دهد. پ.ی.د هرگونه ارتباط خود را با رژیم سوریه رد می کند و توافقات اخیر میان ی.پ.گ و ارتش آزاد سوریه می تواند یکی از این نشانه ها باشد. این توافق می تواند به گونه ای نشانه ای از تاثیر شروط آمریکا برای همکاری با پ.ی.د تلقی شود.
همزمان با خطر کشتار دسته جمعی شهروندان کوبانی توسط داعش، بسیاری از کارشناسان و ناظران از آمریکا درخواست می کنند که به کُردهای سوریه نزدیک شود. الیزا مارکوس نویسنده کتاب “خون و باور، پ.ک.ک و جنگ کُرد برای استقلال” می گوید “درنظر بگیرید که اگر یک سال پیش آمریکا به ی.پ.گ کمک می کرد، ی.پ.گ می توانست مانع نفوذ داعش از سوریه به خاک عراق شود. آمریکا باید این واقعیت را بپذیرد که بهترین همپیمان آنها در منطقه کُردها هستند. آنها اکثرا حامی غرب و سکولار می باشند، برای مقابله با اسلام تندرو از اپوزیسیون سوریه بسیار منسجم تر و متحدتر می باشند.
فورد نیز معتقد است که آمریکا باید روابط خود را با پ.ی.د گسترده تر کند، زیرا به گفته او اکنون پ.ی.د خاری شده در چشمان گروه داعش. فورد می گوید “فکر می کنم که ما و پ.ی.د اکنون دشمن مشترکی داریم به نام دولت اسلامی”.
برای دیدن اسناد کلیک کنید
این مقاله قبل از دیدار هفته گذشته مسئولان پ.ی.د و آمریکا و تایید آن توسط سخنگوی وزارت خارجه و همچنین ارسال مهمات به کوبانی منتشر شده است.
ڕۆژپڕێس | Rojpress 
